Avifauna

Avifauna

De digitale avifauna van onze omgeving is hier te vinden: Avifauna VWG. Of klik op onderstaande afbeelding.

pestvogelscherm avifauna

Verantwoording
Deze regionale avifauna beschrijft in totaal alle 425 soorten die ooit zijn waargenomen en geeft daarmee een compleet overzicht van de vogels van het werkgebied van de VWG Rijk van Nijmegen e.o.

Het schrijven van deze avifauna was een flinke klus waarvoor veel tijd en schouders nodig zijn geweest. Deze digitale regionale avifauna van de vogels van het werkgebied van de VWG Rijk van Nijmegen e.o. is dan ook een coproductie van een groep mensen. Het initiatief tot het schrijven is in 2011 genomen door Erik van Dijk en Sjak Gielen. Al snel sprong Fred Hustings enthousiast op de trein. Deze passagier heeft een doorslaggevende invloed gehad op het slagen van het initiatief. In totaal hebben meer dan 15 enthousiaste vrijwilligers gewerkt aan het realiseren van de digitale avifauna. Onderstaand overzicht geeft de rollen en betrokkenen.

Schrijvers: Sjak Gielen, Peter Brouwer, Fred Hustings, Erik van Dijk, Justin Jansen en Rob Gorissen
Gastschrijvers: Sjaak van den Berg, Jildert Hijlkema, Peter Hoppenbrouwers, Jan Jacobs, Jochem Kühnen, Marijn Nijssen, Vincent Sanders, Kees Schreven, Bram Ubels en Remco Wester
Actualiseren bestaande teksten: Jeroen Veeken 
Opmaak binnen Waarneming.nl:  Erik van Dijk
Feedback teksten:  Fred Hustings, Justin Jansen en Erik van Dijk
Content manager: Sjak Gielen 
Fotoredactie en lay-out:  Schrijvers en Erik van Dijk
Eindredactie:  Erik van Dijk, Sjak Gielen, Fred Hustings

Bij het lezen van de digitale avifauna moet men beseffen dat het is opgezet als een levend document dat in permanente ontwikkeling is. De soortbeschrijvingen beschrijven een vaste periode, maar links in de soortbeschrijvingen naar bijvoorbeeld fenologie en verspreidingskaarten zijn actueel op het moment waarop men op de link klikt.

Aanvullingen en correcties Soortbeschrijvingen zullen in de toekomst mogelijk worden geactualiseerd. Dit zal in de nabije toekomst voornamelijk dwaalgasten betreffen. Hiervoor zijn Jeroen Veeken en Erik van Dijk de trekkers.

Ongetwijfeld zullen er onjuistheden of tekortkomingen in de teksten worden aangetroffen. We stellen het zeer op prijs als correcties en aanvullingen gestuurd worden naar avifauna@vogelwerkgroepnijmegen.nl.

Voor de soortteksten van de avifauna zijn onderstaande uitgangspunten gebruikt voor resp. aanwezigheid per seizoen en zeldzaamheid.

Voorkomen:
Jaarvogel: als soort het hele jaar aanwezige broedvogel. Bijvoorbeeld Koolmees.
Zomervogel: buiten het werkgebied overwinterende broedvogel. Bijvoorbeeld Wielewaal.
Jaargast: als soort het hele jaar aanwezig, maar niet broedend.  Bijvoorbeeld Witgat.
Wintergast: in het winterhalfjaar aanwezig, maar niet broedend. Bijvoorbeeld Kolgans.
Zomergast: in het zomerhalfjaar aanwezig, maar niet broedend. Bijvoorbeeld Lepelaar.
Doortrekker: buiten de trektijd amper aanwezige niet broedvogel. Bijvoorbeeld Beflijster.
Dwaalgast: soort die niet elk jaar aanwezig is in het werkgebied. Bijvoorbeeld IJsduiker.

Exoot: een uitheemse, maar met standhoudende populatie. Bijvoorbeeld Nijlgans.

Escape: een uitheemse, maar zonder standhoudende populatie. Bijvoorbeeld Valkparkiet.

Zeldzaamheid broedvogels
Zeer algemeen – Koolmees >2000 paar
Algemeen – Boomkruiper 501 – 2000 paar
Vrij algemeen – Staartmees 101 – 500 paar
Vrij schaars – Patrijs 21 – 100 paar
Schaars – Kwartel 6 – 20 paar
Zeer schaars – Kortsnavelboomkruiper 1 – 5 paar
Onregelmatig – Porseleinhoen niet jaarlijks

Zeldzaamheid niet-broedvogels
Zeer algemeen – Kolgans >4000 ex
Algemeen – Kuifeend 1001 – 4000 ex
Vrij algemeen – IJslandse Grutto 201 – 1000 ex
Vrij schaars – Tapuit 41 – 200 ex
Schaars – Krombekstrandloper 11 – 40 ex
Zeer schaars – Grauwe Gors 1 – 10 ex
Dwaalgast – Grote Grijze Snip niet jaarlijks

Woordenlijst

  • BMP-B = jaarlijks terugkerende gestandariseerde inventarisatie van 109 voornamelijk schaarse broedvogelsoorten in het Gelderse Poortgebied. De reeks loopt al vanaf 1989.
  • Mediane datum = datum waarop 50% van het aantal vogels werd genoteerd.
  • Territorium = een gebied(je) dat wordt beschouwd als een broedgeval op basis van het gedrag van een vogel. Dit is meestal waarschijnlijk een broedgeval, maar niet per definitie. Bijvoorbeeld: een zingende Kleine Karekiet is vrijwel altijd een broedgeval, maar kan ook een ongepaard mannetje betreffen.

Lijst van bronnen die standaard zijn geraadpleegd bij het schrijven van de soortteksten.

 Broedtijd:

  1. Avifauna van Nederland deel 2: (2001)
  2. Atlas van de Nederlandse broedvogels (2002)
  3. VWG-archief werkgroepscherm Waarneming.nl (Excelexporten en papieren archief)
  4. Excelbestanden BMP Gelderse Poort

 Wintertijd:

  1. Avifauna van Nederland deel 2: (2001)
  2. VWG-archief werkgroepscherm Waarneming.nl (Excelexporten en papieren archief)

 Trekgedrag

  1. Avifauna van Nederland deel 2: (2001)
  2. Vogeltrek over Nederland (2002)
  3. www.trektellen.nl
  4. VWG-archief werkgroepscherm Waarneming.nl (Excelexporten en papieren archief)

 Dwaalgasten

  • Avifauna van Nederland deel 1: (1999)
  • VWG-archief werkgroepscherm Waarneming.nl (Excelexporten en papieren archief)

Historie digitale VWG-archief
Voor het werkgebied van vogelwerkgroep Nijmegen was tot in de jaren negentig sprake van een papieren archief voor waarnemingen uit het werkgebied. Het schrijven van Vogels van de Ooypolder en Vogels van het Land van Cuijk hebben hieraan bijgedragen. Medio jaren negentig zijn de interessantere waarnemingen uit het papieren archief door vele handen in Excel/paradox geklopt om de waarnemingen toegankelijker te maken. Archiefbeheerders uit het verleden waren achtereenvolgens Peter Brouwer, Roland Zollinger en uiteindelijk Erik van Winden.

Vanaf 2005 werd een werkgroepscherm van Waarneming.nl de invoerportaal voor het digitale archief van de vogelwerkgroep Nijmegen. Eind 2006 is het digitale archief met 80.000 waarnemingen door Erik van Dijk omgezet naar een formaat dat geëxporteerd kon worden naar Waarneming.nl. Hiermee was het complete digitale archief voor iedereen toegankelijk. Vanaf 2005 maakte in rap tempo meer waarnemers gebruik van Waarneming.nl en groeide de omvang van het archief enorm. Eind 2012 bestond het archief al uit een 856.000 waarnemingen.

Remco Wester heeft in 2007/2008 als eerste het idee opgepakt een avifauna te schrijven voor het gehele werkgebied. Hierbij heeft hij veel aanvullingen gemaakt op het bestaande archief door interviews met oudgediende. Ook heeft hij op basis van dit doorvragen talloze waarnemingen een preciezere locatie of omschrijving gegeven. Deze avifauna is nooit verder gekomen dan het conceptstadium. Toch is bij het tot stand komen van deze avifauna dankbaar gebruik gemaakt van de verzamelde en gecorrigeerde informatie.

Lijst van bronnen
die standaard zijn geraadpleegd bij het schrijven van de soortteksten.
Algemene bronnen:
1. Avifauna van Nederland deel 1: (1999)
2. Avifauna van Nederland deel 2: (2001)
3. Atlas van de Nederlandse broedvogels (2002)
4. Vogeltrek over Nederland (2002)

Regionale bronnen:
1. Het vogelrijk van Nijmegen 1916-1921
2. Vogels van de Grote Rivieren 1979
3. Vogels van de Ooypolder 1985
4. Vogels in het Land van Cuijk 2001
5. Avifauna van Limburg 2006
6. Die Vögel der Düffel im Kreise Kleve 1985
7. Die Brutvögel Nordrhein-Westfalens 2013
8. Data broedvogelinventarisaties Gelderse Poort (1990-2015)
9. Data broedvogelkarteringen provincie Limburg (1993, 2005-06, 2013-14)
10. Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject Vogelatlas (2015)
11. VWG – archief werkgroepscherm Waarneming.nl en papieren archief
12. www.trektellen.nl 13. Integrale telling van wintervogels in Nijmegen in januari 1984 en 1985
14. Broedvogels in het Rijk van Nijmegen e.o.: De broedvogelatlassen 1973-77 en 1998-2000 vergeleken

Citeren
van Dijk E., Gielen S. & Hustings F. 2016. Digitale Avifauna VWG Nijmegen.
Voor afzonderlijke soortteksten: “Gielen S. 2015. Koekoek – Digitale Avifauna VWG Nijmegen.”

Foto’s
Foto’s en tekeningen zijn bijna allemaal geselecteerd uit de beschikbare foto’s in het digitale
archief op Waarneming.nl. Voor sommige soorten was helaas geen foto of tekening uit het
werkgebied beschikbaar. Van liefst 179 fotografen is minstens een foto opgenomen in de
avifauna. Hofleveranicers met minstens 10 foto’s zijn: Harvey van Diek, André den Ouden,
Loek van de Leur, Fred Hustings, Jan Albers, Rico Otten, Menno Hornman en Pauline van
Marle.

Dankwoord
Uiteraard was het deze avifauna niet mogelijk geweest zonder honderden waarnemers en
fotografen en tientallen vrijwilligers die in de afgelopen decennia vogeltellingen hebben
uitgevoerd. Daarnaast willen we Waarneming.nl en in het bijzonder Hisko de Vries danken
voor het mogelijk maken van deze digitale avifauna binnen Waarneming.nl.

Sjak Gielen, Erik van Dijk en Fred Hustings

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.